Czy stosujesz w swojej pracy edukacyjnej tę prostą i najsilniejszą metodę dydaktyczną?

Taniec!

Znasz tę metodę. A na pewno kiedyś jej doświadczałaś/doświadczałeś. Możesz nie znać tylko jej olbrzymiej siły edukacyjnej!

„Słowo dzieli. Taniec jest złączeniem. Złączaniem człowieka z jego losem. Złączeniem jednostki z kosmiczną rzeczywistością. (…) Taniec rodzi się z potrzeby powiedzenia niewypowiedzianego, poznania nieznanego, bycia w kontakcie z innymi”.

Maurice Bejart

Człowiek od zarania dziejów w tańcu wyrażał swoje uczucia i doświadczenia. Taniec od zawsze towarzyszył w ważnych wydarzeniach naszego życia. Ludzkie ciało poprzez taniec przeobraża się w czuły – naturalny „instrument” wyrazu artystycznego, dla wypowiedzi tego co trudne do przekazania słowem. Taniec był i jest także dla wielu formą życia duchowego – modlitwą skierowaną ku Bogu, czy ku bogom, w różnych religiach.

Taniec w szkołach i szkoleniach

Od 25 lat w szkoleniach dla nauczycieli przedszkolnych  i szkolnych stosuję z ogromnym powodzeniem taniec integracyjny jako narzędzie np. budowania wspólnoty. Dlatego dołączam się do dyskusji na temat roli tańca i działań artystycznych w edukacji. Ograniczenie takich aktywności jak muzyka i plastyka powodują niepowetowane straty w całych rocznikach absolwentów szkół.

Przedmioty artystyczne dla każdego ucznia pełnią funkcję formacyjną, często tak ważną jak matematyka czy język ojczysty. Chciałbym w tym materiale zwrócić szczególną uwagę na taniec, jako syntezę muzyki, ruchu i działań grupowych. Materiał ten także wynika z mojego dorobku edukatorskiego.

Wszechstronność tańca

Wszechstronność tańca jest często trudna do zdefiniowana. Najprościej można by określić, że taniec to zjawisko przestrzenno-ruchowe, zespolone z muzyką, gdzie tancerz ze swoją żywiołowością, emocjonalnością, ale i kunsztem, czasem improwizacją „opowiada” historię życia. Tak rozpoczęła się historia dramatu scenicznego w życiu teatru.

Czym jest taniec?

Taniec ze swą dramaturgią uczy przeżywać emocje, uczy budować więzi grupowe i pomaga realizować kontakty, te najbliższe. Przyczynia się do tworzenia wspólnoty. Taniec to zabawa, czynny wypoczynek. Spełniał i spełnia rolę środka usprawniającego ludzką motorykę, wpływając na rozwój sprawności fizycznej, staje się sposobem kształtowania precyzji ruchowej, gracji – pięknego ruchu. W tańcu relaksujemy się, odpoczywamy – regenerujemy siły i tworzymy wokół siebie pozytywną energię.

Historia tańca

Taniec w naszej polskiej, często bolesnej historii był ważnym ogniwem kształtowania tożsamości i tradycji. Dla Polaków nie mających Ojczyzny czymże był Polonez czy Mazur? Spójrzmy na strony „Pana Tadeusza”… Czy możemy sobie wyobrazić nasze narodowe tradycje bez tańca, nie tylko słuchanego w chopinowskich nutach, ale tańczonego żywiołowo i „z przytupem”?

Taniec realizuje potrzeby człowieka

Świętowanie, obrzędowość, kultywowanie obyczajów i uroczysta ceremonia to także wymiary naszych tańców, które w niezwykły sposób stawały się i stają się oderwaniem od zwyczajnych codziennych zajęć. Taniec ze współczesnej perspektywy psychologicznej – staje się ważną możliwością realizacji podstawowych potrzeb człowieka: ruchu, więzi, bliskości, bezpieczeństwa, tworzenia itp. I w rezultacie można powiedzieć, że bogactwo tańca daje ogromne, niewykorzystane w pełni nadal, możliwości realizacji celów pedagogicznych: edukacyjnych i wychowawczych. Wszak w ruchu uczymy się szybciej a co dopiero w tańcu…

Trema i taniec

Taniec stwarza też trudności. Zaproszenie do tańca na szkoleniu wymaga od uczestników trudnego często dla nich wyjścia ze swojej osobistej strefy komfortu. Zderzenia się z wewnętrznym cenzorem, oceną grupy i własnym strachem. Prowadzący powinien mieć to na uwadze. Mocne, natarczywe zmuszanie uczestników przyniesie więcej problemów niż korzyści. Widząc, czując rodzący się opór warto o nim powiedzieć. Będąc prowadzącym dobrze jest stanąć po stronie onieśmielonych i wyrazić zrozumienie i akceptację dla nich. Przytoczenie kilku np. 3 argumentów z obszaru korzyści (poniżej) może spowodować zmniejszenie napięcia i zwiększenia zaciekawienia.

Taniec integracyjny – korzyści

Korzyści, jakie płyną z uczestnictwa w tańcu integracyjnym, można by streścić następująco:

• taniec pozwala kształcić świadomość własnego ciała,
• wzmaga koordynację wzrokowo-ruchową,
• usprawnia całe ciało, wpływa harmonijnie na jego rozwój,
• ma znaczący wpływ na lateralizację,
• wzmaga poczucie rytmu i uwrażliwia na muzykę, wpływa na ogólne umuzykalnienie,
• poprzez taniec uświadamiamy sobie istnienie przestrzeni, w której jesteśmy obecni; poruszając się, kształtujemy swoją orientację ruchową,
• taniec uczy dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi, nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu. Tańce, w których występują częste, spontaniczne zmiany partnerów, pozwalają „odkrywać” ciągle nowe osoby w bliskim kontakcie,
• dzielenie przestrzeni i „tajemnica spotkania” stają się źródłem współprzeżywania – „współbrzmienia”,
• budzenie zaufania i współpracy daje możliwość odczucia, czym jest wspólnota. To zaś może stać się źródłem przeżywania zadowolenia. Taniec przyczynia się do budowania wspólnoty grupowej. Dawid Goleman, autor książki “Inteligencja emocjonalna” podał taką definicję: „Taniec to harmonia ruchów i transmisja emocji”.*

Prowadząc działania z zastosowaniem tańców integracyjnych, warto pamiętać:

• uczestniczenie w zajęciach jest dobrowolne; nie zmuszaj, przyjaźnie zachęcaj, • staraj się o bliski, indywidualny kontakt z każdym uczestnikiem,
• zajęcia powinny być przyjemne,
• jako prowadzący w miarę możliwości bierz udział we wszystkich działaniach,
• zauważaj i stymuluj aktywność, daj szansę na samodzielność, spontaniczność i twórczość,
• miej poczucie humoru,
• nie krytykuj, nie oceniaj,
• chwal nie za efekty, ale za starania i wysiłek,
• unikaj sytuacji, w których pojawia się rywalizacja czy choćby porównanie,
• stopniuj trudności zarówno w tańcu, jak i wielości kontaktów z innymi (zmiana partnerów),
• przeplataj tańce dynamiczne relaksacyjnymi,
• miej zawsze na uwadze samopoczucie uczestników, proś o informacje zwrotne,
• ucz zarówno wiary w posiadaną przez uczestnika siłę, jak i delikatność – wrażliwość,
• pamiętaj o poczuciu bezpieczeństwa i wsparciu,
• na zakończenie działań proponuj zabawy wyciszające.

Niebagatelną funkcją tańca jest także to, że wzmaga on poczucie tożsamości kulturowe. Pozwala poznać motywy taneczne – perełki polskiej kultury ludowej, a także polubić elementy tańców innych narodów. Tańce integracyjne, oparte na motywach kultury ludowej, tańczyć może każdy. Pozwalają nam one lepiej rozumieć znaczenie tego, czym jest tożsamość i różnorodność kulturowa. Taniec jest nie tylko uniwersalnym językiem komunikacji między ludźmi, ale także nośnikiem wartości piękna. Jest różnorodną formą rozrywki: ciekawej, niebanalnej i rozwijającej.

W dobie wszechobecnej hałaśliwej dyskoteki  dźwięków cywilizacji, tańce integracyjne pomogą „złagodzić obyczaje”.

Kiedy i jak korzystać z tańca?

Warto korzystać z tańca, z propozycji tańców integracyjnych, z tańców w kręgu, w ogóle z tańca jako metody dydaktycznej – traktując go jako skuteczny środek wspomagający i uruchamiający procesy edukacyjne, wychowawcze, uspokajające, terapeutyczne, animacyjno – kulturowe oraz rozrywkowe.

Czerpmy, zatem jak najwięcej ciepła i walorów płynących ze wspólnego tańczenia w grupie oraz zauważmy korzyści edukacyjne i rozwojowe. To, co czynimy tradycyjnymi metodami, tańcem uzyskamy, prościej, sprawniej, przyjemniej i szybciej!

* Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Media Rodzina of Poznań, Poznań 1997 4

P.S. Moje źródło zasobów tanecznych pochodzi ze Stowarzyszenia KLANZA

A jeśli chcesz szybko nauczyć się co wykorzystywać taniec na warsztatach lub na lekcji to zapraszamy na nasze godzinne szkolenie online z certyfikatem

A Jeśli jesteś nauczycielką w przedszkolu lub w szkole 1-3, albo pracujesz jako nauczyciel świetlicy lub animator zabaw dziecięcych  i interesujesz się alternatywnymi metodami pracy z dziećmi, zobacz szkolenie online dla nauczycieli – czyli kurs Kwalifikacyjny Pedagogika Tańca dzieci:

Jedyny taki kurs w Polsce z muzyką Majki Jeżowskiej w TLE!

WEJDŹ BEZPŁATNIE DO KURSU